Τέσσερα Πράγματα που Συναντάμε στη Ψυχοθεραπεία

Ανέκαθεν ο άνθρωπος φοβόταν ή απέφευγε οτιδήποτε δυσκολευόταν να κατανοήσει ή αντιλαμβανόταν ως ξένο. Εξελικτικά, αυτό αναγνωρίζει ο εγκέφαλος ως τη βέλτιστη πρακτική για την επιβίωσή του. Μία τέτοια «απειλή» μπορεί δυνητικά να αποτελέσει η ψυχοθεραπεία. Πρόκειται για μία μοναδική διαδικασία που δύσκολα συναντάται αλλού στη πραγματική ζωή.

Τι Είναι η Ψυχοθεραπεία;

Η ψυχοθεραπεία μπορεί να οριστεί ως «μία στοχοκατευθυνόμενη θεραπευτική διαδικασία που λαμβάνει χώρα μεταξύ του θεραπευτή και του θεραπευόμενου, η οποία αποσκοπεί στη προαγωγή της ψυχικής υγείας και ανθεκτικότητας».

Ωστόσο, αυτό που πρακτικά συναντά κανείς είναι πολύ πιο πλούσιο και δυναμικό, αφού στη ψυχοθεραπεία «χωράνε» και επιτρέπονται πολλά. Δεν λείπουν οι κανόνες – όμως ακόμα και εκείνοι υπάρχουν για να προστατεύουν και να ενισχύουν το θεραπευτικό εγχείρημα. Άραγε τι συναντά κανείς σε μία τέτοια ξένη και για κάποιους περίεργη ή αλλόκοτη διαδικασία;

Ένα Χώρο

Κυριολεκτικά, ο θεραπευόμενος συναντά ένα χώρο, ένα δωμάτιο καινούριο και ξένο, με συγκεκριμένη αρχιτεκτονική, οσμή, φωτισμό, χρώματα, διακόσμηση. Αντικρίζει το σημείο όπου θα κάθεται κάθε βδομάδα. Ο χώρος αυτός μπορεί να του/της ταιριάζει, μπορεί και όχι. Σταδιακά, οι πληροφορίες των πέντε αισθήσεων από τον χώρο ενσωματώνονται στο σύνολο της θεραπευτικής βιωματικής εμπειρίας.

Μεταφορικά, η ψυχοθεραπεία δίνει ένα χώρο έκφρασης, ένα χώρο για τον θεραπευόμενο να μιλήσει, να ακούσει και να βιώσει όσα τον απασχολούν – ακόμα και για την ίδια την δυσκολία ή την άρνησή του να ανοιχτεί. Για πολλούς, ο χώρος αυτός αποτελεί, δυστυχώς ή ευτυχώς, τη μοναδική τους διέξοδο.

Μία Σχέση

Ο θεραπευόμενος συναντά ένα άλλο πρόσωπο, τον θεραπευτή, με συγκεκριμένη όψη, χαρακτηριστικά, προσωπικότητα. Το ταίριασμα μαζί του είναι καθοριστικό για την αποτελεσματικότητα της θεραπευτικής διαδικασίας. Ένα ταίριασμα που πράγματι ενδέχεται να μη συμβεί.  

Ο θεραπευόμενος καλείται να σχετιστεί με αυτό το πρόσωπο και ο θεραπευτής μεριμνά για τα θεμέλια της σχέσης αυτής. Καθώς ανοίγεται απέναντί του, σύντομα διαπιστώνει ότι πρόκειται για μία σχέση αρκετά παράξενη και φαινομενικά μονομερή, αφού ο θεραπευτής αποκαλύπτει ελάχιστες πληροφορίες για τον ίδιο.

Εντούτοις, στη προσπάθειά του να καταλαβαίνει, να νιώθει, και να στέκεται δίπλα στον θεραπευόμενό του, ο θεραπευτής επενδύει σημαντικό μέρος του εαυτού του. Οικοδομείται έτσι μία σχέση τόσο αυθεντική, συμπονετική, φροντιστική. Ενίοτε έχει τα πάνω της και τα κάτω της, αλλά και αυτό έχει το νόημά του. Μάλιστα, η ύπαρξης μιας τέτοιας σχέσης αρκεί για να επιφέρει θεραπευτική αλλαγή, δίχως να «απαιτεί» κάποιο βαθύ εσωτερικό άνοιγμα ή «σκάψιμο» από τον θεραπευόμενο.   

Έναν Εαυτό

Μέσα από τη σχέση με τον θεραπευτή, δίνεται η ευκαιρία στο άτομο να συναντήσει τον εαυτό του. Έναν εαυτό με βιώματα, σκέψεις, συναισθήματα, δυσκολίες, εμπόδια, άμυνες. Έναν εαυτό άλλοτε συγκροτημένο, άλλοτε λαβωμένο, άλλοτε κατακερματισμένο. Έναν εαυτό που μπορεί να μην έχει συναντήσει ποτέ. Η συνάντηση με τον εαυτό είναι δυνητικά τρομακτική – γι’ αυτό δίνεται ιδιαίτερη σημασία στο ρυθμό, τις ανάγκες και τις αντοχές του καθενός. Όταν όλα μας τα κομμάτια γίνονται κατανοητά και αποδεκτά, ο εαυτός ανανεώνεται και αναπτύσσεται.

Μία Ελπίδα

Η ίδια η έναρξη της ψυχοθεραπείας κινητοποιείται θεωρώ από μία ελπίδα, μία προσδοκία, μία λαχτάρα, αλλά και μία πίστη σε κάτι διαφορετικό και καλύτερο. Κάποιες φορές η ελπίδα είναι το μόνο από το οποίο μπορούμε να κρατηθούμε. Όσο την αναζητάς έξω από σένα, τόσο θα σου υπενθυμίζει με τον τρόπο της ότι βρίσκεται μέσα σου.  

Ο φιλόσοφος Φρίντριχ Νίτσε έλεγε ότι η ελπίδα είναι το έσχατο κακό, γιατί παρατείνει το βάσανο. Δεν συμφωνώ.