Τι Είναι Τελικά το Coaching;

Ιστορική Αναδρομή

Η Coaching προσέγγιση εκλαμβάνεται ως ιστορικό και φυσικό επακόλουθο της επιστήμης της Ψυχολογίας. Για πολλά χρόνια, η Ψυχολογία, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο, αντιμετώπιζε τον άνθρωπο ως ένα ετεροκαθοριζόμενο υποκείμενο, αδύναμο να ασκήσει οποιονδήποτε έλεγχο στα ένστικτα και τα πάθη του. Κυριαρχούσε έντοντα μια ρητορική γύρω από την παθολογία και το πρόβλημα.

Ασκώντας κριτική σε μια τέτοια προσέγγιση, τα κινήματα της Ατομικής και αργότερα της Προσωποκεντρικής και Συστημικής Ψυχολογίας, θέλησαν να προωθήσουν μια διαφορετική θεώρηση του ανθρώπου. Υποστήριξαν ότι ο άνθρωπος είναι ικανός να αξιοποιήσει τις δυνάμεις του ούτως ώστε να ορίσει την ζωή του και το μέλλον του, και τελικά να οδηγηθεί στην αλλαγή, την ανάπτυξη, την εξέλιξη, την αυτοπραγμάτωση. Σημειώθηκε μια στροφή προς την έννοια της Θετικότητας, η οποία οδήγησε και στην δημιουργία του κλάδου της Θετικής και Coaching Ψυχολογίας.

Η Coaching Προσέγγιση

Αυτή η έννοια της Θετικότητας είναι πυρηνική στην Coaching πρακτική. Με τον όρο Θετικότητα δεν εννοούμε απλώς μια περιρρέουσα αισιοδοξία για την ζωή, μια θετική στάση ή σκέψη. Απομακρυνόμαστε από την θεώρηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς ως θεμελιωδώς ελλειματική ή ενοχοποιητική. Στο Coaching αγκαλιάζουμε με αντικειμενικότητα και αμεροληψία το όλον του ανθρώπου. Τον βοηθούμε να επανασυνδεθεί με τις δυνάμεις του και να τις αξιοποιήσει για να πετύχει τους στόχους που επιθυμεί. Εστιάζουμε στο "μπροστά", στο μέλλον, στον στόχο. Ταξιδεύουμε και πίσω στο παρελθόν, ωστόσο όχι για να κατανοήσουμε το τραύμα ή να επιλύσουμε μία προβληματική συμπεριφορά ή συμβάν. Ταξιδεύουμε πίσω για να θυμηθούμε τις επιτυχίες μας, ώστε να δημιουργήσουμε και να διατηρήσουμε έναν εσωτερικό διάλογο που θα περιτριγυρίζει τα εξής ερωτήματα: "Τι θετικό συμπεραίνω για μένα από αυτή μου την εμπειρία; Σε τί είμαι καλός/ή; Με ποιο τρόπο μπορώ να το αξιοποιήσω αυτό για να καταφέρω αυτό που θέλω; Σε τι είδους πλαίσο ή υπό ποιες συνθήκες θα ήταν πιθανότερο να ευδοκιμούσα, δεδομένων αυτών των δυνάμεων;" Μόλις εγκαθιδρυθεί, αυτός ο εσωτερικός διάλογος μας συνοδεύει και στην υπόλοιπή μας ζωή, ακόμα και μετά την λήξη μιας σαφώς προσδιορισμένης Coaching συνεργασίας με τον εκάστοτε επαγγελματία.

Θεμελιώδης στην Coaching πρακτική είναι η ιδέα ότι εκείνος που κατευθύνει την διαδικασία είναι ο ίδιος ο πελάτης (ή Coachee), και όχι ο Coach. Εκείνος είναι που αναλαμβάνει ως επί το πλείστον την ευθύνη της διαδικασίας. Ο Coach ουσιαστικά παίρνει τον ρόλο ενός καθρέφτη. Δεν κατευθύνει ούτε συμβουλεύει τον πελάτη του, διότι η προσέγγισή του βασίζεται στην παραδοχή ότι όλες οι λύσεις βρίσκονται ήδη μέσα του. Οποιαδήποτε κατεύθυνση ή συμβουλή δώσει ο Coach θα αποδειχθεί μάλλον αναποτελεσματική, ο στόχος πιθανότατα δεν θα επιτευχθεί, και τότε δεν θα έχει γίνει Coaching. Ο επαγγελματίας θα έχει αντιταθεί στην ίδια την επαγγελματική του ιδιότητα. Ο Coach λαμβάνει τον ρόλο ενός συνοδοιπόρου, και χρησιμοποιεί κατάλληλες ερωτήσεις, επιστημονικά τεκμηριωμένα εργαλεία και τεχνικές, ώστε να βοηθήσει τον πελάτη του να ανακαλύψει τις λύσεις του και να οδηγηθεί στον δρόμο της αυτογνωσίας και της εξέλιξης.

Συνεπώς, ο Coach δεν είναι κάποιος στον οποίον ο πελάτης θα επαναπαυθεί και τον οποίον θα χρησιμοποιήσει - ας μου επιτραπεί η έκφραση - ως "δεκανίκι" για την προσωπική του ανάπτυξη. Οφείλει να δεσμευτεί και να συμμετέχει ενεργά στην διαδικασία. Γι' αυτόν τον λόγο, το άτομο που θα δοκιμάσει το Coaching καλό είναι να διαθέτει ήδη ένα καλό επίπεδο αυτογνωσίας, συνειδητότητας, και λειτουργικότητας. Στην Ψυχοθεραπεία, αυτά αποτελούν προορισμό, όχι αφετηρία. Το Coaching δεν είναι θεραπεία, δεν ασχολείται με την επεξεργασία συναισθημάτων, ούτε την κατανόηση των αιτιών ενός προβλήματος. Ο Coach εργάζεται με την προϋπόθεση ότι ο άνθρωπος που βρίσκεται απέναντί του δεν έχει την ανάγκη να ασχοληθεί με τέτοια ζητήματα, δεν απορροφάται δυσλειτουργικά στην σκέψη και την ανάλυση, και αισθάνεται πρόθυμος και έτοιμος να λάβει ενεργή δράση για την ζωή του, να ρισκάρει.

Ως πελάτες, δεν προσδοκάτε ότι ο επαγγελματίας Coach, ως "ειδικός", θα είναι εκείνος που θα αναλάβει εξ' ολοκήρου την ανάπτυξη και εξέλιξή σας.

Πιστεύω ότι στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι το Coaching δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως καλύτερο ή χειρότερο, ανώτερο ή κατώτερο από την Ψυχοθεραπεία. Απλώς απευθύνεται σε ανθρώπους με διαφορετικές ανάγκες, ή ανθρώπους που βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια και φάσεις στη ζωή τους.

Πόσο έτοιμοι/ες νιώθετε να λάβετε δράση για το νέο κεφάλαιο της ζωής σας;